ՀԱՊԿ-ում առանց Պուտինի համաձայնության խաղեր են տալիս. Բելառուսն ու Ղազախստանը գնում են այլ ճանապարհով

ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի շուրջ իրավիճակը շարունակում է լարված մնալ: Չնայած հայկական կողմը շարունակում է պնդել, թե ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի հարցը լուծված չէ, եւ դեկտեմբերի 6-ին ոչ մի որոշում էլ չի կայացվել, սակայն այդ պաշտոնում Բելառուսի թեկնածու Ստանիսլավ Զասն այս կարճ օրերի ընթացքում արդեն հասցրել է հանդիպել Ղազախստանի, Ղրղզստանի եւ Տաջիկստանի նախագահներին եւ ստանալ նրանց աջակցությունը:

Նախ նշենք, որ դեկտեմբերի 6-ին Սանկտ Պետերբուրգում տեղի է ունեցել ԵԱՏՄ գագաթնաժողով եւ ԱՊՀ երկրների ղեկավարների մասնակցությամբ նիստ: Սակայն դրանից հետո Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն հայտարարել էր, թե ԵԱՏՄ գագաթնաժողովին զուգահեռ նաեւ ՀԱՊԿ նիստ են անցկացրել եւ ոտքի վրա լուծել գլխավոր քարտուղարի հարցը, եւ այն կզբաղեցնի հենց իրենց ներկայացուցիչը: Եվ հենց դրանից հետո էլ սկսվել են Զասի հանդիպումները սկզբից Ղրղզստանի, ապա Ղազախստանի եւ Տաջիկստանի նախագահների հետ, եւ ստացել է բոլորի աջակցությունը:

Ստացվում է` փաստացի Նազարբաեւն ու Լուկաշենկոն որոշել են այլ ճանապարհով գնալ: Բանն այն է, որ անգամ դեկտեմբերի 6-ի քննարկումներից հետո ոչ միայն Հայաստանը, այլ նաեւ ՌԴ ներկայացուցիչներն են հայտարարել, որ ՀԱՊԿ գլխավոր հարցի շուրջ որեւէ որոշում չի կայացվել: ՌԴ նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը չի հերքել, որ Լուկաշենկոն գագաթնաժողովի ժամանակ բարձրացրել է այդ թեման, չնայած օրակարգում այդպիսի հարց չկար: Սակայն նրա խոսքով` այն ժամանակ բանակցությունների սեղանին ներկա չէին ՀԱՊԿ անդամ բոլոր երկրները: Չնայած դրան` Լուկաշենկոն դիմեց ծայրահեղ քայլի` մտածելով, թե Ռուսաստանի Դաշնությունը դժվար թե դեմ գնա Ղազախստան, Բելառուս եւ Ղրղզստան եռյակին հանուն Հայաստանի: Ընդ որում, նրանց ոգեւորել է նաեւ այն հանգամանքը, որ արտահերթ ընտրություններից հետո ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը դեռեւս չի շնորհավորել Նիկոլ Փաշինյանին:

Ընդ որում` Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն օրեր առաջ առաջարկել էր, որ Ստանիսլավ Զասն այցելի նաեւ Հայաստան: «Եթե դուք պատրաստ եք ընդունել, լսել նրան, կարող եք չհամաձայնել, հետեւել Ձեր պրինցիպներին, սակայն Դուք նրա հետ կխոսեք»,- ասել է Լուկաշենկոն:

Եվ ստեղծված իրավիճակի պատճառը կրկին ՀԱՊԿ կանոնադրությունն է, որից էլ փորձել են օգտվել Բելառուսն ու Ղազախստանը: ՀԱՊԿ կանոնադրության 17-րդ կետն ասում է. «Գլխավոր քարտուղարը նշանակվում է խորհրդի որոշմամբ` երեք տարի ժամկետով»: Սակայն ռոտացիայի սկզբունքի շուրջ ոչ հստակ պարզաբանումը մանեւրելու հնարավորություն է տվել: ՀԱՊԿ կանոնադրության հոդված 12-ը պարզաբանում է որոշումներ կայացնելու կարգը: Եվ հոդված 12-ում հստակ նշված է, որ որոշումները կայացվում են կոնսենսուսով, եւ ցանկացած երկիր կարող է արգելք դնել:

Սակայն բացառություն է առկա, որից էլ օգտվում են նախագահները: Մասնավորապես, հոդված 12-ում ասվում է. «Խորհուրդն իրավունք ունի ընդունել որոշումներ նաեւ սահմանափակ ֆորմատով միայն մի պատճառով, եթե անդամ երկրներից ոչ մեկը չի առարկում որոշումների ընդունման այդպիսի կարգին: Անդամ երկիրը, որը չի քվեարկել սահմանափակ ներկայացուցիչներով հանդիպման ժամանակ, պատասխանատվություն չի կրում որոշումների կատարման համար»:

Եվ ահա հենց այստեղ է բարդ իրավիճակը: Պեսկովը եւս իր խոսքում նշել էր, որ երբ Լուկաշենկոն բարձաձայնել էր ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի հարցը, սեղանի շուրջ ոչ բոլոր ներկայացուցիչներն են եղել: Եվ այստեղ առաջին հերթին խոսքը Հայաստանի վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի մասին է, եւ ստացվում է` երեք երկրների ղեկավարներ որոշում են կայացրել առանց Փաշինյանի եւ Պուտինի համաձայնության: Եվ զարմանալի չէ, որ Զասն առաջինն այցելեց Ղրղզստան, իսկ մինչ այս ՌԴ անգամ չի էլ այցելել:

Այստեղ մեկ այլ ուշագրավ հանգամանք եւս առկա է: Երբ նոյեմբերի 8-ի ՀԱՊԿ գագաթնաժողովից հետո Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաեւը պատասխանել էր լրագրողների հարցերին եւ անդրադարձել հարցին` ինչու չեն ցանկանում, որ ՀՀ ներկայացուցիչը լինի ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար, կարծիք էր հայտնել, թե մեկ տարվա ընթացքում նոր գլխավոր քարտուղարը չի հասցնի նույնիսկ բոլոր երկրներ այցելել։ Դեկտեմբերի 6-ից մինչ այժմ ընդամենը 12 օր է անցել, սակայն Բելառուսի ներկայացուցիչն արդեն երեք երկիր է այցելել եւ հանդիպումներ ունեցել:

Հետաքրքիր է` ինչ արդյունք կունենա առանց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի աջակցության ընթացող այս խաղերը:

ՆԱԻՐԱ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ