Առաջիկա երեքշաբթի տեղի կունենա համաշխարհային մակարդակով պատմական իրադարձություն, երբ դեմ առ դեմ կհանդիպեն ԱՄՆ եւ Հս․ Կորեայի առաջնորդները: Անկախ գագաթնաժողովի արդյունքներից` հանդիպումն արդեն իսկ արտառոց է եւ որոշ իմաստով անգամ համաշխարհային սենսացիա` առաջին հերթին հաշվի առնելով երկու առաջնորդների փոխադարձ վիրավորանքները: Ինչ-որ պահի կողմերն անգամ միջուկային պատերազմի շեմին էին, թեպետ դեպքերի նման զարգացումն անգամ լիովին բացառելի չէ:
Դեռեւս իր նախընտրական քարոզչության շրջանում Դոնալդ Թրամփը հայտարարում էր, որ Հս. Կորեայի առաջնորդ Կիմ Չեն Ընի հարցերը պետք էր լուծել ամենաարագ ու խիստ մեթոդներով: Նա համոզված պնդում էր, որ Հս. Կորեայի ղեկավարությունն ամբողջովին գտնվում էր Չինաստանի ազդեցության տակ, եւ պետք էր վերջինիս հետ սակարկությունների միջոցով հասնել Հս․ Կորեայի խաղաղեցմանը: Թրամփն անգամ չէր խորշում հրապարակային իրադրության հանգուցալուծման իր բաղադրատոմսը ներկայացնելուց` որպես հնարավոր տարբերակ համարելով Կիմ Չեն Ընի ֆիզիկական ոչնչացումը: Նախագահի կամ թեկնածուի կարգավիճակին լիուլի անհարիր նման մեկնաբանությունները, սակայն, որեւէ կերպ չազդեցին ընտրության ելքի վրա, եւ Թրամփը հաջողությամբ ընտրվեց ԱՄՆ նախագահ` ձեռնամուխ լինելով ԱՄՆ արտաքին քաղաքականության շեշտակի փոփոխություններին:
Վերջինները հատկապես դրսեւորվեցին Հս․ Կորեայի հետ հարաբերություններում: ԱՄՆ նախկին նախագահները մե՛րթ ֆինանսական օգնություն էին տալիս Հս. Կորեային` փորձելով այդ կերպ նրան գցել կախվածության մեջ, մե՛րթ նորանոր պատժամիջոցներ էին սահմանում ու կոշտացնում հարաբերությունները: Այս իրավիճակը կարծես ավանդույթ էր դարձել ու շարունակվում էր ամեն նոր նախագահի ընտրության հետ: Սակայն Թրամփը նախընտրեց հեղափոխական ճանապարհը, ինչի առաջին վկայությունը դարձավ նախորդ տարի սեպտեմբերին ՄԱԿ-ում Թրամփի նախագահական առաջին ելույթը: Այդժամ ԱՄՆ նախագահը բարձր ամբիոնից վիրավորանքներ տեղաց Հս. Կորեայի առաջնորդի հասցեին` նրան խոստանալով նորաոճ ու խելացի ռումբեր ուղարկել: Թեեւ ողջ աշխարհը տակնուվրա եղավ պատերազմի այդպիսի հրապարակային մարտահրավերից, սակայն իրադրությունը չհասավ անկառավարելիության: Հատկանշական է, որ Կիմ Չեն Ընը եւ Հս. Կորեայի ղեկավարությունն էլ իրենց հերթին ամենավերջին խոսքերով զարդարեցին Թրամփին` խոստանալով միջուկային հարված հասցնել ԱՄՆ-ին ու նրա դաշնակիցներին:
Հարաբերությունների սրումը, սակայն, գագաթնակետին չհասավ հատկապես Չինաստանի ակտիվ միջնորդության շնորհիվ: Չինական կողմը, Հս. Կորեայի նկատմամբ լուրջ վերահսկողություն ունենալով, կարողացավ վերջինիս բանակցությունների սեղանին մոտեցնել: Միաժամանակ Չինաստանին հաջողվեց պայմանավորվել նաեւ Թրամփի հետ եւ կայացնել Հյուսիսային ու Հարավային Կորեաների ղեկավարների ուղիղ շփումները: Չինացիները բավականին խորամանկորեն իրենց դարձրին ամերիկա-կորեական հակասությունների չերեւացող կողմ, բայց միեւնույն ժամանակ բանակցությունների կենսունակության երաշխավոր: Թրամփի նախընտրական բանաձեւը կարծես աշխատեց, քանի որ Չինաստանը մասնակից դարձավ Հս․ Կորեային զսպելու քաղաքականությանը: Թրամփը համոզված էր, որ Չինաստանը կկարողանա ազդել Հս. Կորեայի վրա եւ վերջինիս բերել ողջախոհության դաշտ: Բնական է, որ այդ պայմաններում Չինաստանն էլ պիտի ԱՄՆ-ի հետ իր հարցերը կարգավորեր եւ սակարկություններով որոշ տնտեսական զիջումներ ստանալուց հետո ազդեր Հս. Կորեայի վրա` վերջինիս բանակցությունների դաշտ բերելով: Թրամփի համար, որքան էլ որ տհաճ լինեին Չինաստանին արվելիք զիջումները, դրանց քաղաքական նշանակությունը Հս. Կորեային զսպելու համեմատ առ ոչինչ է առնվազն մոտակա հեռանկարի տեսանկյունից: Թեեւ հեռանկարային իմաստով Թրամփը թուլացնում է ԱՄՆ-ի դիրքերը եւ միաժամանակ ուժեղացնում Չինաստանին, սակայն կարճաժամկետ արդյունավետության տեսնակյունից Հս․ Կորեային միջուկային հրթիռների փորձարկումներից ետ պահելն ու դիվանագիտության դաշտ տեղափոխելը էականորեն ամրապնդում է Թրամփի դերը թե՛ արտաքին, թե՛ ներքին քաղաքականության մեջ:
Չինաստանին որպես միջնորդ օգտագործելով հանդերձ` Թրամփի վարչակազմը մեթոդաբանական առանձնահատկություն կիրառեց Հս. Կորեայի հետ հարաբերություններում: ԱՄՆ-ը նախընտրեց հարաբերությունների լարվածությունը գագաթնակետին հասցնելու միջոցով Կիմ Չեն Ընին հարկադրաբար սեղանի շուրջ նստեցնել: Ըստ էության, հետեւողականորեն լարելով իրավիճակը` ԱՄՆ կառավարող վերնախավը գնաց քաղաքական բլեֆի ճանապարհով, ըստ որի` եթե Հս. Կորեան բանակցությունների չգնար, ռազմական հարվածն անխուսափելի կլիներ: Պատահական չէ, որ այդ քաղաքականության հիմնական համակարգողն ու իրականացնողը ոչ թե ԱՄՆ այն ժամանակվա պետքարտուղար Ռեքս Թիլլերսոնն էր, այլ ԿՀՎ-ի տնօրեն Մայք Փոմփեոն։ Թիլլերսոնն անգամ տեղյակ էլ չէր, թե ինչպիսի բանակցություններ է վարում Փոմփեոն Կիմ Չեն Ընի հետ, եւ անգամ երբ Հվ. Կորեայի դիվանագիտական խողովակները հայտնեցին Թրամփ-Կիմ հանդիպման մասին, Թիլլերոսն անմիջապես հերքեց տեղեկությունը, մինչդեռ Սպիտակ տունը հաստատեց:
Այժմ արդեն ԱՄՆ պետքարտուղար է նշանակված Փոմփեոն, ինչը հուշում է, որ Հս․ Կորեայի հանդեպ վարված նրա քաղաքականության արդյունավետությունը Թրամփը բարձր է գնահատում, եւ այն անխուսափելիորեն շարունակվելու է: Օրեր առաջ Փոմփեոն խոսել է նաեւ Իրանի հետ նույնպիսի քաղաքականություն վարելու անհրաժեշտության մասին: Պատկերն առավել կհստակվի հունիսի 12-ին կայանալիք հանդիպումից հետո, եւ եթե Կիմ Չեն Ընը գնա լուրջ զիջումների, ԱՄՆ կառավարող վերնախավը մոտ ապագայում կփորձի նույն մեթոդներով հարաբերվել արդեն Իրանի հետ։ Սակայն վերջինս ոչնչով նման չէ Հս. Կորեային, իսկ նույնականացումն ու համահարթեցումը, որի սխալը կարող է գործել Թրամփի վարչակազմը, նման պարագայում կարող է լրջորեն ու գուցե անդառնալիորեն ալեկոծել մեր տարածաշրջանը:
Ն. Հովսեփյան
.gif)
