Թեև ՀՀ կրթության եւ գիտության ոլորտի պատասխանատուները հավաստիացնում են, որ ընդունելության քննություններն ընթանում են բնականոն հունով, իրականում դա այդքան էլ այդպես չէ: Այդ մասին է խոսում նաեւ օրեր առաջ «Ժողովուրդ»-ի խմբագրությունում հայտնված 2 հազար դոլար արժողությամբ «կախարդական գրիչը», որի միջոցով հնարավոր է ստանալ տեստային առաջադրանքների պատասխանները:
Հայ ուսանողների երեւակայությունը երբեք չի սպառվում: Մեր «հնարամիտ» ուսանողներն ամեն քայլի գնում են, որպեսզի հեշտությամբ կարողանան ցանկալի գնահատականներ ստանալ:
Այսօր համացանցում առանց բարդության կարելի է գտնել հայտարարություններ, որոնցում նշված է. «Քննությունների լավագույն օգնականը՝ ականջակալ, որը փոքր է բրնձի հատիկից: Անլար ականջակալ(նաուշնիկ) 2մմ՝ 15000 դրամ, հարմար է քննությունների համար, որն արժե 5000 դրամ/oր: Տրվում է նաեւ օրավարձով: Ականջակալն անզեն աչքով անհնար է տեսնել: Փաթեթը ներառում է` 1 մալուխ ՝ 3.5 մմ բնիկ ունեցող, 1 մագնիս` ականջակալը հանելու համար»:
«Ժողովուրդ»-ը զրուցեց այս սարքերը վաճառողների հետ, որոնցից տեղեկացավ, որ նմանատիպ սարքեր ներմուծվում են ոչ միայն Չինաստանից, այլեւ ԱՄՆ-ից: Ըստ վաճառողների` դրանցից հիմնականում օգտվում են Երեւանի պետական համալսարանի ուսանողները:
«Ես ունեմ երեք հատ անլար ականջակալ եւ օրավարձով դրանք տալիս եմ ուսանողներին: Դրա արդյունավետությունը 50/50 է: Եթե ուսանողը չբռնվի, դա օգնում է»,- «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում նշեց անլար ականջակալ վաճառող երիտասարդը, ում անունը նրա խնդրանքով չենք հրապարակում:
Մեր մյուս զրուցակիցը` եւս երիտասարդ, ով, ըստ ամենայնի, ոչ վաղ անցյալում ինքն էլ ուսանող է եղել, դրանց վաճառքով է զբաղված. «Սրանք վաղուց է, ինչ Հայաստան են մտել, բայց նոր է սկսել տարածվել: Որակի առումով այդքան էլ լավը չեն: Իսկ ընդունելության քննություններին մասնակցող դիմորդներն այս սարքերից չեն օգտվում, քանի որ այդքան վստահելի չեն: Ռիսկի չեն գնում դիմորդները: Միայն ընթացիկ քննություններին են ուսանողները դրանցից օգտվում»:
Ինչեւէ, վերադառնանք «Ժողովուրդ»-ի խմբագրությունում հայտնված «կախարդական» գրչին, որի հետ կապված զրուցեցինք ՀՀ կառավարությանն առընթեր գնահատման եւ թեստավորման կենտրոնի արտաքին համագործակցության բաժնի պետ Արայիկ Իսպիրյանի հետ:
«Սրանից երկու տարի առաջ՝ 2012-ին, նման խոսակցութուններ տարածվեցին, թե իբր գրիչ է հայտնվել դիմորդի ձեռքին, որը կարողանում է քննության տեստերի պատասխանները տալ: Բայց դրանք ասեկոսեների մակարդակով էին: Հետո լսեցինք, որ ԱԱԾ-ն էր դրանով զբաղվում: Բայց մեզ այդ մասին տեղյակ չպահեցին ու այդ խոսակցություններն էլ կարճ ժամանակ անց դադարեցին: Բայց որեւէ մեկը որպես ապացույց այդ «գրիչով» չեկավ, որ ցույց տար` մենք էլ համոզվեինք դրանում: Իսկ նախորդ տարի նման դեպքեր չեն գրանցվել, այս տարի՝ նույնպես»,- «Ժողովուրդ»-ին ներկայացրեց Իսպիրյանը:
Իսկ Երեւանի ճարտարապետության եւ շինարարության պետական համալսարանի ռեկտոր Հովհաննես Թոքմաջյանը հարցը լսելուց հետո շտապեց տեղեկացնել, որ ինքը բացասական է վերաբերվում նման երեւույթներին: «Ես կոնկրետ չգիտեմ, թե ինչի մասին է խոսքը, բայց ցանկացած տեխնիկական միջոցի օգտագործմամբ գնահատական ստանալը, շատ վտանգավոր է եւ ճիշտ չէ: Իրականում այն կարող է խեղաթյուրել ատեստավորման, գիտելիքի ներկայացման ամբողջ գաղափարը»,- նկատեց ռեկտորը:
Մեր զրուցակցի խոսքով՝ քննությունները ոչ միայն ուսանողների գիտելիքների ստուգման համար են, այլեւ մարդկանց տրամաբանության: «Ամոթ չէ, որ մարդը որեւէ բան չի հիշում, ամոթ է, եթե մարդը նորմալ չի տրամաբանում: Եվ ցանկացած քննություն առաջին հերթին ստուգում է, թե մարդն ինչպես է մտածում: Այս տեսակետից, ցավոք, ընդունելության քննությունները, որպեսզի ավելի վստահություն ներշնչեն հասարակության համար, անում են տեստային համակարգերով, որն ունի այս պրոբլեմները: Պատասխանը ստուգելիս չես մտնում երեխայի տրամաբանության մեջ, չես խորանում` ինքը գիտի, թե ուղղակի թելադրված են դրանց պատասխանները, կամ այլ միջոցով են ստացված»,- մտահոգվեց Թոքմաջյանը:
Ռեկտորի համոզմամբ, սակայն, այս վտանգը միշտ էլ եղել է: «Ես միշտ բանավոր քննությունների կողմնակից եմ եղել, սակայն այստեղ էլ կոռուպցիոն ռիսկերի վտանգ կա: Չնայած այստեղ արդեն բացառվում է, որ դիմորդը կարող է ինչ-որ մի տեղից արտագրել: Եթե նա կարողանում է բացատրել, հասկանալ, դա լիովին բավարար է, որպեսզի նա կարողանա դրական գնահատական ստանալ: Ցավոք, տեստային համակարգն այդ հնարավորությունը չի տալիս», – նշեց Թոքմաջյանը:
Խնդրի առնչությամբ «Ժողովուրդ»-ը զրուցեց նաեւ ՀՀ լեզվի պետական տեսչության պետ, ԿԳ նախկին նախարար Սերգո Երիցյանի հետ, ով հարցը լսելով` խուսափեց պատասխանել. «Կոռեկտ չէ դրա հետ կապված մեկնաբանություն տալ: Դա կրիմինալ է: Պետք է դիմեք իրավապահ մարմիններին: Դա իմ մեկնաբանելու խնդիրը չէ»:
«Կախարդական» գրչի հետ կապված` իրավապահ մարմիններին դիմելու խորհուրդ տվեց նաեւ ՀՀ ԿԳ նախարար Արմեն Աշոտյանը:
Սյունե Համբարձումյան