Տարեսկզբին արձանագրված գնաճը դարձել է քաղաքական դաշտի քննարկումների հիմնական թեման: Ու տպավորություն է, թե ե՛ւ իշխանությունը, ե՛ւ ընդդիմությունն այն օգտագործում են քաղաքական դիվիդենտներ շահելու համար:
Գնաճի մասին խոսում է խորհրդարանական ընդդիմությունը, որ փորձում է ԱԺ-ում լսումներ կազմակերպելուց բացի` բողոքի ցույցեր անցկացնել փողոցում (հավանաբար` ոգեւորված հարեւան Իրանում տեղի ունեցած դեպքերից): Այդ մասին խոսեցին իշխանությունները, ընդ որում, առաջին դեմքի մակարդակով. հիշում եք` հունվարի 10-ին Սերժ Սարգսյանը խորհրդակցություն էր անցկացրել` գնաճը մեղմելու ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելու մասին հանձնարարականներ հնչեցնելով: Եվ սա այն դեպքում, երբ տարեսկզբի գնաճը միանգամայն սպասելի էր. գնաճն, ըստ էության, «նախատեսված էր» 2018թ. պետական բյուջեի նախագծով:
Եւ այսպես` ՀՀ 2018թ. պետական բյուջեի մասին օրենքի համաձայն` այս տարի հարկային եկամուտները ծրագրվել են 1 տրիլիոն 248.5 մլրդ դրամ` 113.5 մլրդ դրամով ավելի նախորդ տարվանից: Բայց եկամուտների մի մասը նախատեսված է ավելացնել հարկերը, մասնավորապես, ակցիզային հարկը բարձրացնելու արդյունքում, այն բանից հետո, երբ հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտավ Հարկային նոր օրենսգիրքը: Այս տարվա պետական բյուջեի բացատրական մասում մանրամասն նշված է, որ հարկային եկամուտները, ի թիվս այլ գործոնների, ծրագրվել են` հաշվի առնելով նաեւ «հարկային օրենսդրության՝ 2018 թվականին ուժի մեջ մտնող հայտնի փոփոխությունների հնարավոր ազդեցության գնահատականները»: Ըստ այդմ, «Հարկային օրենսդրության փոփոխությունների հնարավոր ազդեցությունը գնահատվել է 10.3 մլրդ դրամ»: Բացի այդ` «2018 թվականի համար կանխատեսվում է ակցիզային հարկի հաշվին պետական բյուջեի եկամուտների 80,0 մլրդ դրամ համալրում, որի շուրջ 51%-ը (40.8 մլրդ դրամ) կազմում է ՀՀ-ում արտադրվող եւ ՀՀ ներմուծվող ծխախոտի արտադրանքի ակցիզային հարկը»:
Այնպես որ, գնաճի այս ալիքը որեւէ մեկի համար անակնկալ չէր, ո՛չ ԱԺ-ի համար, քանի որ փաթեթները պատգամավորներն են ընդունել, ո՛չ Սերժ Սարգսյանի համար, որը վավերացրել է օրենքները: Պարզապես պետք էր մանրամասն ուսումնասիրել փաստաթուղթը: Խորհրդարանական ընդդիմությունն առանձնապես չէր կարեւորել այս ամենը եւ բյուջեի քննարկումների ժամանակ չփորձեց շեշտը դնել այդ փաստերի վրա (ելույթներում խնդրին շատ հպանցիկ էին անդրադարձել):
Իսկ իշխանություններն այս ընթացքում փորձել են մոլորեցնել հասարակությանը` խաբելով եւ հակառակը համոզելով: Տնտեսական ոլորտի պատասխանատուները հատկապես ԱԺ-ում բյուջեի քննարկումների ժամանակ մշտապես հերքել են պնդումները, թե այս տարի բնակչությունը շատ ավելի վատ է ապրելու: Ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանն ԱԺ-ում չէր համաձայնել դիտարկմանը, թե բնակչությունը 2018թ. 10 տոկոսով ավելի վատ է ապրելու, քան նախորդ տարի: Ընդհակառակը, նա պնդել էր, թե իրենք տնտեսական աճի նախադրյալներ են ստեղծում, բացի այդ՝ սոցիալական խնդիրների նվազեցումը բյուջեի գերակայությունների թվում է: ԱԺ-ում բյուջեի նախագծի քննարկումների ժամանակ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը հայտարարել էր, որ բյուջեի հիմքում ընկած են «տնտեսական աճը, Հայաստանի անվտանգությունը եւ սոցիալական վիճակի բարելավումը»: Սերժ Սարգսյանն էլ դեկտեմբերին հարցազրույցում խոսել էր ընդհանրապես գնաճի մասին` ասելով, թե գնային տատանումները հիմնականում միջազգային շուկայում տեղի ունեցածի հետեւանք են. «Այսօր էլ մենք շոշափելի գնաճ չունենք… ընդհանուր գնաճը կառավարելի է»:
Իսկ հիմա, երբ հունվարի 1-ից ուժի մեջ է մտել Հարկային նոր օրենսգիրքը, բարձրացել ակցիզային հարկը, իշխանությունները փորձում են ձեւացնել, թե կատարվածն անսպասելի էր, եւ քայլեր են անում` սոցիալական լարվածությունը մեղմելու համար: Այդ մասին է վկայում Սերժ Սարգսյանի` հունվարի 10-ի խորհրդակցությունը, երբ հայտարարել էր. «Եթե իրոք որոշ ապրանքատեսակների թանկացումներն ունեն օբյեկտիվ պատճառներ, ապա պետք է մտածենք, թե ինչպես պետք է մեղմենք այդ հետեւանքները: … Արդեն տարվա երկրորդ կեսին մենք կնայենք, թե նաեւ ինչպիսի լրացուցիչ խնդիրներ կարող ենք լուծել՝ սոցիալական նշանակության, որպեսզի գնաճը շատ ցավոտ չանդրադառնա մեր, առաջին հերթին, սոցիալապես անապահով խավի վրա»: Ասել է, թե Սերժ Սարգսյանը փորձում է ձեւացնել, որ մտահոգված է ստեղծված իրավիճակով, դեռ ավելին` քայլեր է անում այդ ուղղությամբ: Մինչդեռ Սերժ Սարգսյանն ինքը ստորագրել էր ԱԺ-ում խորհրդարանական մեծամասնության ընդունած Հարկային օրենսգիրքը, նաեւ ՀՀ 2018թ. պետական բյուջեի մասին օրենքը` ըստ այդմ, համաձայնելով թանկացումներին:
ԱՐՄԱՆ ԳԱԼՈՅԱՆ
.gif)
