Հայաստանում ծառայությունը լիովին տարբերվում է Ռուսաստանում ծառայությունից, քանի որ զինվորներին միշտ ասում են, որ դա ուրիշ երկրի տարածք է, և չպետք է վարկաբեկել ռուսական բանակի անունը: Armlur.am-ի հետ զրույցում, անդրադառնալով իր ծառայությանը, այս մասին նշեց Գյումրիի 102-րդ ռազմաբազայի նախկին զինծառայող Իվան Զելինսկին, ով այնտեղ ծառայել է 2009-2010 թվականներին:
Նա մեզ հետ զրույցում անդրադարձավ իր ծառայությանը, Գյումրիի բնակիչներին և Ավետիսյանների ընտանիքի սպանությանը:
– Գյումրիում ծառայությունն ինչպե՞ս է անցել:
– Ի տարբերություն Ռուսաստանի` Հայաստանում մեզ հաճախ էին թողնում քաղաք գնալ, նույնիսկ առանց սպաների ուղեկցության էինք զբոսնում: Տեղացիները մեզ բարյացակամորեն էին մոտենում. ես նույնիսկ կասեի` ավելի լավ, քան Ռուսաստանում: Մենք Ռուսաստանի համար սովորական զինվորներ էինք, իսկ ձեր երկրում մեզ հարգում էին: Հատկապես շատ է տպավորվել Հայաստանի բնությունը: Մինչ այժմ էլ ցանկանում եմ կրկին վերադառնալ Հայաստան և այդ գեղեցիկ վայրերին նայել ազատ քաղաքացու, ոչ թե զինվորականի աչքերով:
– Իսկ Գյումրիի բնակիչների հետ ձեր հարաբերություններն ինչպիսի՞ն էին, հաճա՞խ էիք շփվում:
– Միշտ ընդունված է կարծել, որ ռուսներին չեն սիրում, և ցավոք սրտի, դա ճշմարտություն է: Մեզ մոտ շատերը հայերին համարում են սովորական կովկասյան ազգ, որոնք ռուսների հանդեպ կրկին վատ են տրամադրված: Հայաստանում ծառայությունն ինձ համար շատ բան փոխեց: Մի անգամ մեզ ուղարկել էին, որ օգնեինք մի պապիկի ցախ տեղափոխել: Աշխատանքից հետո նա մեզ կերակրեց, հարցուփորձ արեց, և հետաքրքիր օր ունեցանք: Հաճախ փողոցում մեզ բարևում էին լրիվ անծանոթ մարդիկ: Իմ ընկերներից շատերը հայ ընկերներ էին ձեռք բերել, հաճախ հյուր էին գնում:
– Իսկ ծառայությունը հե՞շտ է անցել:
– Ծառայությունն ամեն դեպքում դժվար է: Այսպիսի արտահայտություն կա` զինվորը պետք է հպարտորեն տանի բոլոր դժվարությունները: Իհարկե, դա քաղաքացիական կյանք չէ, շատ արգելքներ կան, ֆիզիկական պատրաստվածություն է պետք, չէ՞ որ ասում են` դա կյանքի դպրոց է:
– Իսկ ինչպիսի՞ զինվորներ էին ծառայում այնտեղ: Բոլորը հոգեպես առո՞ղջ էին:
– Զինվորները տարբեր էին, տարբեր հատվածներից: Խոսակցություններ էին գնում, թե Ռուսաստանի տարբեր մասերից այդտեղ ուղարկում էին միայն անպիտան մարդկանց, դաղստանցիներին, դատապարտվածություն ունեցող անձանց, բայց դա սուտ է:
Մեզ մոտ տարբեր մարդիկ կային, բայց դապապարտվածներ և հանցագործներ չկային: Ես ծառայել եմ էլիտար զորքերում, մեզ մոտ բավական խիստ էր ընտրությունը, առողջությունն առաջին տեղում էր: Շատերին չէին վերցնում, ինչպես առողջական խնդիրների պատճառով, այնպես էլ զանազան հարցումների արդյունքներով: Ժամանակ առ ժամանակ հանդիպում էին տեսողության հետ խնդիրներ ունեցող զինվորներ, կամ` հարթաթաթության խնդիր ունեցող, բայց հոգեկան խնդիրներ ունեցողների չեմ հանդիպել:
– Անդրադառնանք Ավետիսյանների ընտանիքի սպանությանը: Ըստ Ձեզ` ո՞րն էր ռուս զինծառայող Վալերի Պերմյակովի դաժան արարքի պատճառը:
– Թե ինչով է առաջնորդվել այդ մարդը, և ինչու է դա արել, ոչ ոք չի կարող ասել: Գուցե, Պերմյակովը հիվանդ է, իսկ միգուցե մանյակին հատուկ հակումներ ունի: Բանակում միշտ բժշկական հետազոտություն են անցնում, և անհասկանալի է, թե ինչպես է նա անցել այն:
Ամեն դեպքում, այս ողբերգության մեջ կա ոչ միայն նրա մեղավորությունը, մեղքի կեսն ընկած է ռազմաբազայի սպաների վրա: Ես չեմ բացառում նաև սադրանքի տարբերակը: Զինվորը պատասխանատվություն է կրում զորամասն ինքնակամ լքելու համար, հատկապես` հերթապահության ժամանակ: Զինվորականներն իրենց օրենքներն ունեն, որոնք ավելի կոշտ են, քան քաղաքացիական կյանքում: Նրա մեղավորությունը դեռ պետք է ապացուցվի, իսկ ես ականատես չեմ եղել և չեմ կարող նրան անտեղի մեղադրել, բայց մարդկային առումով նա դաժան հանցագործություն է կատարել, և եթե ապացուցվի նրա մեղավորությունը, նա արժանի կլինի ամենադաժան պատժի:
Կարծում եմ, որ քննությունն օբյեկտիվ կլինի:
Նաիրա Հովհաննիսյան
.gif)
