ՀՈՒՅՍ ՈՒՆԵՄ, ՈՐ ԱՅՍՊԵՍ ՉԻ ՄՆԱ

Նկարիչ ՆԱՐԵԿ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԻ հետ զրույցում (սկիզբը՝ նախորդ համարում) իմացանք նաեւ, որ նրա երկու որդիներն ու կինը նկարում են, այնպես որ արվեստն այս ընտանիքում հիմնավոր արմատներ է ձգել: 

-Կողքից ասում են՝ արվեստագետը մասնագիտություն է, բայց արվեստագետների համար արվեստն ապրելակերպ է: Կապ չունի՝ ինչով ես զբաղվում, ամեն ինչին որպես արվեստ ես նայում: Դու անընդհատ կոմպոզիցիոն գաղափարներ ես տեսնում, ինչպես ռեժիսորը, որ անընդհատ կադր է տեսնում: Նույնիսկ բանկային գործընթացն ես այլ կերպ ընկալում:   

-Հոռետես լինել չեմ ուզում, փորձում եմ լավատես մնալ, բայց քննադատություն պետք է անել, որովհետեւ եթե չես քննադատում, լճացում է սկսվում, ու դաշտն էլ սկսում է դեգրադացվել: Երբ շատ վատ էր կյանքը, ուղղակի գոյատեւելու խնդիր էր դրված մարդկանց մոտ, ես էլ, ընկերներս էլ ու արվեստի շատ մարդիկ, ի հակադրություն այդ քաոսի, փորձում էինք արվեստի ներդաշնակություն գտնել ու ընդլայնել այդ դաշտը: Մարդկանց ներգրավվել դաշտի մեջ, որ մարդիկ ունենան հասկացողություն, միջավայր տեսնեն, ինչը շատ կարեւոր է, որովհետեւ նա վայրի գազան չէ եւ ունի բարձր ձգտումներ: Բայց այսօր, համեմատած այդ տարիների, երբ անհամեմատ լավ վիճակ է, անկում կա: Այսինքն՝ արվեստագետները բավական հուսալքված վիճակում են: Ես հասկանում եմ, որ կան սոցիալական խնդիրներ, հոգսեր, նրանք ստեղծագործում են ամեն դեպքում, բայց էնտուզիազմը շատերի մոտ արդեն նվազել է կամ իսպառ վերացել: Դրա համար ես առիթի դեպքում, երբ շփվում եմ պետական անձանց հետ, ասում եմ, որ պետական աջակցությունն արվեստում պարտադիր է: Ցավոք սրտի, արվեստը մեր երկրում դարձել է այն վերջին բանը, ինչին գումար են տրամադրում: Այս աստիճան հեգնական բան Հայաստանում չի կարելի անել, երկիր, որ հարուստ մշակույթ ու պատմություն ունի, ունի նաեւ ռեալ մարդիկ: Հույս ունեմ, որ այսպես չի մնա, որովհետեւ եթե 50 արվեստագետից գոնե երեքը հավատը չեն կորցրել, մնացածին կօգնեն: Մտե՛ք արվեստանոցներ ու գանձեր կգտնեք, մարդիկ ինչեր են ստեղծել: 

-Ունենում եմ, բայց Հայաստանում պատվերներ չեն լինում: Ավելի շատ պատվերներ արել եմ՝ Ռուսաստանի, Եվրոպայի հետ կապված: Պարզապես ձգտում եմ, որ այդ պատվերները լինեն իմ արվեստի մտածողության մեջ, ոչ թե մեկը բերի մի հեղինակի գործ ու ասի. ,Այ սա մեծացրո՛ւե: Պետք է մարդկանց բացատրել, սովորեցնել, որ դա կարող է անել ինստիտուտ ավարտած ցանկացած նկարիչ: Իսկ եթե իրենք ուզում են արվեստի գործ ձեռք բերել, թող  ընտրեն լավ հեղինակի ու ձեռք բերեն նրա աշխատանքներից: 

-Իրականում շեղում չկա, արվեստի պատմությունը սահուն կերպով զարգացում է ապրում: Հայաստանում սկզբում ավանգարդիստական շարժումը համարվեց շեղում, խզում բոլոր ավանդույթների հետ, անգամ հակասական վեաբերմունք կար, բայց ամբողջ աշխարհում այն   զարգացում է ապրում: Արվեստը բարդ բան է, այն պետք է ճանաչել, կարդալ, զարգացնել:   Այն, ինչ իմ սերունդը սկզբում ներմուծեց դրսից, կարող էր թարգմանչական թվալ, բայց ժամանակի ընթացքում տեղայնացվեց, ու վերջին 10-15 տարիների ընթացքում զուտ տեղային մտածողության արվեստ ենք անում: 

-Նման բաներ մտածելը սխալ է: Ինչպես մասնագիտության ընտրությունը, այնպես էլ այդ հարցն ինքնըստինքյան է ստացվել: Կնոջս հայրն էլ՝ Վաղարշակ Արամյանը, շատ լավ նկարիչ էր: Նարինեն մի քիչ ավելի փոքր է, բայց ավանգարդիստական լավագույն սերունդն է:

-Փոխադարձ հարգանքի պահը կա, որովհետեւ մեր մոտեցումները նկարչության մեջ շատ տարբեր են: Էստեղ օգնում է այդ կոնցեպտուալ հիմքը: Իր արվեստում, ենթադրենք, սյուրռեալիզմի տեսությունը բավական մեծ դեր է խաղում, ինչն իմ արվեստի համար այդքան էլ հարազատ չէ: Եվ շատ բաներ էլ կան իմ արվեստում, որ Նարինեին հարազատ չեն:

-Երկու տղաներ ունենք, մեծը 17 տարեկան է, փոքրը՝ 15: Մեծ տղաս այս տարի ընդունվեց Գեղարվեստի ակադեմիա: Փոքր որդիս էլ Հ. Կոջոյանի անվան նկարչական դպրոցում է սովորում: Սերունդը փոխվել է, արդեն նոր մարդկություն է ի հայտ գալիս, նրանց ընկալումներն արդեն ուրիշ են, շատ չեն կապված նյութի, կտավ կամ, օրինակ, գիրք  ձեռքը բռնած կարդալու հետ, հիմա մոնիտորից են կարդում: Երբեմն, երբ հիշում եմ, որ ես էլ իմ երիտասարդության տարիքում նեոֆուտուրիստական ծայրահեղ վիճակում էի, չեմ կարողանում մեղադրել զավակներիս, գեղեցիկ չի լինի: