2015թ. ապրիլի 21-ը մեր հայաստանաբնակ եզդիների ինչու չէ նաև համայն աշխարհի եզդիների կյանքում բացառիկ պատմական իրադարձությունն է:
Պատմական է որովհետև առաջին անգամ աշխարհում, ՀՀ մայրաքաղաք Երևանում բացվեց ՀՀ պետության ղեկավարության անմիջական աջակցությամբ բարերար Ռաշիդ Շամոյանի ընտանիքի միջոցներով կառուցված եզդի ժողովրդի անմեղ զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշարձան-կոթողը: Որը ևս մեկ ապացույց կլինի որ ժամանակն է բացենք մեր կյանքի պատմության ևս մեկ մութ և անավարտ էջերից մեկը:
Վստահաբար կարող եմ ասել որ,այն մեր ժողովրդի միասնական կամքի արտահայտությունն է, այն արդարության, ազատության և խաղաղության կոչ է անում:
Պատմության խորքում ձևավորված եզդի ժողովրդի հազարամյա մայրուղին ցավոք լի է եղել տարաբնույթ վայրեջքներով և վերելքներով:
Դարեր շարունակ գտնվելով Օսմանյան բռնատիրության տակ մեր ժողովուրդն ինչպես նաև հայերը, ասորիները, հույները և այլ ժողովուրդներ եղել են ճնշված իրավազրկված, ազգային կրոնական վիրավորանքների ենթարկված և ցեղասպանություն ապրած: Ինչպես մյուս ժողովուրդներն այնպես էլ եզդի ժողովուրդը տվել է ահռելի կորուստներ:
Հավատացած եմ, որ կառուցված հուշարձանը մեկ անգամ ևս խնդիր է դնելու, որ Թուրքիան ինչքան էլ ուրանա կատարված ոճրագործությունը միևնույն է արդարությունը կհաղթի և Թուրքիան կճանաչի հայոց և մյուս ժողովուրդների ցեղասպանությունը: Հուշարձանի կառուցումը ևս մեկ հաստատուն փաստ է հայոց ցեղասպանության 100 ամյակին ընդառաջ ապացուցելու, որ մեր ժողովուրդների ցեղասպանությունը վաղուց մշակված պետական քաղաքականություն է եղել և որ մեր Հայաստան պետությանը հավասարապես հուզում է թուրքական յաթաղանից տուժված մյուս ժողովուրդների ցեղասպանության խնդիրները: Այս հուշարձանն ինքնիքստյան նշանակում է, որ որքան էլ ժամանակը անցնի մենք հիշելու և պահանջելու ենք, որ աշխարհը ճանաչի և դատապարտի հայ, եզդի և մյուս ժողովուրդների ցեղասպանությունը:
Ցավոք այսօր էլ մենք ականատես ենք լինում ժողովրդների եղեռնի և մարդկության դեմ ուղղված նման հանցագործությունների: Իրաքի Հանրապետության եզդիաբնակ Շանգալ մարզում մեր ժողովուրդն ենթարկվեց ահավոր ցեղասպանության: ԻՊ-ի հրեշները եզդիների նկատմամբ այնպիսի ոճիր գործեցին, որը չէիր կարող տեսնել զարհուրելի երազներում նույնիսկ սարսափելի կինոնկարներում: Դաժան խավարը պատել էր մեր բնօրրանը ամենուր մահ էր: Այս էլ 9 ամիս է որ,ահավոր ցավով և թափված արցունքներով մենք սպասում ենք, որ կդադարեցվի եզդիների ցեղասպանությունը և վերջնականապես կազատագրվի Շանգալը:
Հավատացած եմ, որ եթե ժամանակին դատապարտվեր հայոց ցեղասպանությունը ապա հետագա հանցագործությունները չէին լինի: Բայց թշնամությունը և ատելությունը հարվերժ չեն կարող լինել: Թուրք ժողովուրդը պետք է ազնվորեն առերեսվի իր անցյալին, այն ամոթ չէ այլ ուղղակի անրաժեշտություն է: Եվ նրանք վերջապես պետք է հասկանան, որ երիտթուրքերը հերոսներ չէին այլ ռազմական հանցագործներ, որոնք պլանավորեցին և իրագործեցին հայ և մյուս ժողովուրդների ցեղասպանությունը: Պարզապես պետք է իրատես և ազնիվ լինել: Մենք չենք կարող փոխել ցեղասպանությունների անցյալը:
Ինչպես ասում է մեր նախագահ Ս.Սարգսյանը, բայց մենք կարող ենք և պարտավոր ենք նման հանցագործություններից զերծ ապագա ստեղծել: Մենք մեր միասնությամբ, համերաշխությամբ ենք հզոր և ուժեղ, իսկ ուժը, միասնությունը, արդարադատությունը հավատացեք միայն հաղթանակ են բերում: Եզդի ժողովուրդը աշխարհին ներկայանում է իր բնօրրան` Շանգալով, Հոգևոր առաջնորդարան Լալիշա Նուրանիով և անկախ ու ազատ, իր քաղաքացիների համար ապրելու և արարելու հավասար իրավունքներ ապահովող Հայաստանով: Ոգեկոչում եմ մեր ժողովրդի անմեղ զոհերի հիշատակը և երախտագիտությամբ խոնարհվում եմ նրանց հիշատակի առջև: Հավերժ հիշատակ:
Հավատացած եմ, որ մեր ժողովրդների անմեղ զոհերի իրավունքները կվերականգվեն և կհաստատվի արդարությունը: Հավերժ հիշատակ բոլոր անմեղ զհերի անկախ ազգությունից և դավանանքից: Եվ թող տա Աստված, որ սրանից հետո մեր ընդհանուր տանը, երկիր մոլորակում ոչ ոք չսպանվի իր ազգային պատակելիության և դավանանքի համար:
«Միդիա-Շանգալ» Եզդիների ազգային միավորում ՀԿ խորհրդի նախագահ
Ամո Շարոյան