Թուրքիայի դաշնակից երկիրը Թուրքիային «չափալախ» է տվել

Գերմանիայի Բունդեսթագի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման, ՀՅԴ-ՀՀԿ կոալիցիայի գործունեության, ինչպես նաեւ Նախիջեւանի կողմից հայկական դիրքերը հետ բերելու մասին տեղեկությունների շուրջ «Ժողովուրդ»-ը երեկ մի քանի հարցեր է ուղղել ՀՀ ԱԺ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովին:

-Պարո՛ն Շարմազանով, թեեւ Գերմանիայի Բունդեսթագի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձեւն, ինչ խոսք, բեկումնային քայլ էր, այդուհանդերձ, հնչեցին նաեւ տեսակետներ, որ Գերմանիան այդ բանաձեւը չընդունեց անցած տարի՝ 100-ամյակի շրջանակներում, այլ արեց հիմա, քանի որ այդպես էր պահանջում իր ներքին շահը՝ Թուրքիայի հետ փախստականների հարցով բանակցությունների հետ կապված:

Բացի այս՝ Չեխիայի նախագահը նույնպես հանդես եկավ հայտարարությամբ՝ կոչ անելով ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս զարգացումները:

-Նրանց սեփական շահը այն է, որ նրանք ժողովրդավարական երկիր են եւ այդ արժեքները պետք է պաշտպանեն: Ե՛ւ Չեխիան, ե՛ւ Գերմանիան եվրամիության անդամ երկրներ են. եվրամիության արժեքային հիմքը մարդու իրավունքների պաշտպանությունն է, եւ մարդու ամենամեծ իրավունքը կյանքի իրավունքն է, իսկ ցեղասպանությունը այդ կյանքի իրավունքից զրկում է մի ողջ ազգի:

Երեկվա պարոն Զեմանի հայտարարությունը ֆանտաստիկ, շատ կարեւորագույն, անկյունաքարային հայտարարություն էր: Եվրամիության եւս մեկ անդամ երկրի առաջնորդ արձանագրեց, որ Էրդողանը, Ալիեւը եւ բոլոր նրանք, ովքեր ժխտում են Հայոց ցեղասպանությունը, վախկոտ են: Ես չեմ կարող ասել, թե Չեխիան որեւէ շահ ունի: Մենք որ հույների ցեղասպանությունը ճանաչեցինք, հիմա ասեի՞ն՝ մենք էլ շահ ունեի՞նք: Կամ որ նախագահը ՄԱԿ-ում Մերձավոր արեւելքի եզդիների ջարդերի մասին խոսում էր, շահը ո՞րն էր: Գերմանիայի նման երկիրը ճանաչել է: Շատ կարեւոր է, որ Թուրքիայի դաշնակից երկիրը Թուրքիային չափալախ է տվել, որ մինչեւ հիմա ուշքի չի գալիս:

Մենք դնում, փոքրացնում ենք, ընկնում ենք երկու հատ անգրագետ մարդու հետեւից ու ասում ենք՝ Գերմանիան իր շահերից ելնելով այդ բանն արեց: Ո՛չ, Գերմանիան նախեւառաջ դա արեց, որովհետեւ հավատարիմ է մարդու իրավունքների պաշտպանությանը: Չեմ բացառում, որ այդտեղ կլինի իր շահն էլ, բայց նախեւառաջ ինքը դրանով է առաջնորդվում: Սա ասում եմ որպես մարդ, ով վերջին 1 տարվա ընթացքում մի քանի անգամ եղել է Գերմանիայում, Բունդեսթագում հանդիպել է ղեկավարների հետ, մինչեւ այդ Ժնեւում հանդիպել է Բունդեսթագի ղեկավար պարոն Լամերտի հետ, տարբեր քաղաքական շրջանակների, դեսպանների հետ ենք խոսել, այսինքն՝ միջից գիտեմ այս խնդիրը, լսելով չգիտեմ: Բա այդ մարդիկ ինձնից չեն վիրավորվի, ասեն՝ մեզ մոտ շա՞հ ես տեսել:

Մարդիկ իրենց սխալներն էլ են տեսնում, ի՞նչ շահ, Գերմանիան բառացի ասում է, որ իր մեղսակցությունն այնտեղ կա եւ փոքրացնելով Բունդեսթագի որոշման եւ Զեմանի հայտարարության նշանակությունը՝ մենք ջուր ենք լցնում Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի ջրաղացին, խնդրում եմ՝ դիլետանտական գնահատականներ ամեն մեկը թող չտա:

-Ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին մեր կորցրած 800 հեկտար հողից բացի՝ խոսակցություններ կան, որ Նախիջեւանի կողմից եւս, մինչեւ Երասխ գետը, բավականաչափ հողեր ենք զիջել: Տեղյա՞կ եք այդ մասին, եւ ո՞րն է պատճառը:

-Նման բան չկա: Նախիջեւանում որեւէ ռազմական գործողություն չի եղել: Նախիջեւանի կողմում ամեն ինչ նորմալ է, ինչու պետք է հողեր զիջենք:

-Պարո՛ն Շարմազանով, ՀՅԴ-ի հետ կոալիցիա կազմելով՝ խոստացաք համատեղ ուժերով մի շարք խնդիրների լուծումներ տալ: Օրինակ՝ խոստացաք «շարունակել բարեփոխել մարդու իրավունքներն ու ազատությունները երաշխավորող համակարգը՝ ապահովելով մարդու արժանապատվության անխախտելիությունն ու իրավունքի գերակայության սկզբունքի լիարժեք իրացումը»:

Այս մասով ի՞նչ եք արել՝ հաշվի առնելով այն փաստը, որ քաղաքական հայացքների համար բանտերում հայտնված անձինք՝ Շանթ Հարությունյանն ու ընկերները, ազատամարտիկ Վոլոդյա Ավետիսյանը, մինչեւ այժմ անազատության մեջ են գտնվում:

-Ես չեմ ուզում կոնկրետ ինչ-որ բաների մասին խոսել: Բնականաբար, սահմանադրական բարեփոխումների շատ կարեւորագույն դրույթներից մեկն էլ մարդու իրավունքների պաշտպանության եւ ժողովրդավարության զարգացման խնդիրն է: Դա անընդհատ պրոցես է, այնպես չէ՝ այսօր արեցիր դա, վաղը պետք է կանգնես:

Դու պետք է կարողանաս արձագանքել այդ պրոցեսներին, եւ այդ իմաստով այստեղ երկու բան կա. օրենսդրական բազան կատարյալ չէ, եւ պետք է օրենսդրական բազան փոխես, խնդիր չկա, մենք ունենք օրենսդրական նախաձեռնություններ, պետք է համապատասխանեցնենք մինչեւ 18 թվականը: Այսինքն՝ մինչեւ ամբողջական պարլամենտական համակարգին անցնելը մեր օրենսդրական բազան նոր Սահմանադրության չափանիշներին համապատասխանեցնենք, եւ դրանից հետո, կարծում եմ, որ ամեն ինչ նորմալ կլինի:

-Իսկ ի՞նչ կասեք այն մասին, որ խոստացել էիք գործազրկության ու աղքատության նվազումն ապահովել, մինչդեռ գործազրկության մակարդակը մոտ մեկ տոկոսով աճել է՝ պաշտոնապես հասնելով 18,5 տոկոսի, իսկ տարվա առաջին եռամսյակի արդյունքներով Հայաստանից մեկնել եւ չի վերադարձել 16 հազար 588 ՀՀ քաղաքացի:

-Դրա մասին կառավարության ներկայացուցիչները խոսել են, եւ ես ավելի լավ չեմ պատասխանի, քան կառավարության մեր գործընկերները:

ԱՐՓԻՆԵ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ