ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ՄԵԿՈՒՍԱՑՄԱՆ ՄՌԱՅԼ ՀԵՌԱՆԿԱՐՆԵՐԸ

Հունիսից իր աշխատանքները կսկսի Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին. այդ մասին հայտարարել է Թուրքիայի կապի եւ տրանսպորտի նախարար Ահմեթ Արսլանը` հավելելով, որ Կարսից դեպի Բաքու կգործի երկաթուղային մեկ գիծ, իսկ հետագայում երթուղին կշարունակվի մինչեւ Ղազախստան ու Թուրքմենստան` հասնելով մինչեւ Չինաստան:

Փաստորեն, այս երկաթուղու կառուցման ծրագիրը, որ ՀՀ իշխանությունները մշտապես համարել են Հայաստանը մեկուսացնելու նախաձառնություն, արդեն իրականություն է, եւ շատ կարճ ժամանակ անց այն շահագործման կհանձնվի: Ընդ որում, այս երկաթուղու կառուցումը բավական թանկ է արժեցել. տարբեր հաշվարկներով ծրագրի վրա ծախսվել է 1 մլրդ ԱՄՆ դոլար: Մինչդեռ կարելի էր օգտվել ավելի շահավետ տարբերակից. նոր երկաթուղի կառուցելու փոխարեն հնարավոր էր գործարկել գոյություն ունեցող Կարս-Գյումրի երկաթգիծը` այդպես կապելով Թուրքիան, Հայաստանը, Վրաստանն ու Ադրբեջանը. մի տարբերակ, որ մշտապես պնդել են ՀՀ իշխանությունները: Պնդել են, բայց չեն կարողացել իրագործել, քանի որ Ղարաբաղյան հիմնահարցը կարգավորված չէ, ինչը խանգարում է նաեւ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը:
Հետեւաբար տարածաշրջանային ծրագրերից չմեկուսանալու, այլ դրանց մաս կազմելու համար հարկավոր է նախ եւ առաջ լուծել հարեւանների հետ կոնֆլիկտները` միաժամանակ խորացնելով հարաբերություններն այն հարեւանների հետ, որոնց հետ արդեն իսկ բարիդրացիական հարաբերություններ ունենք:
Իսկ ի՞նչ են անում ՀՀ իշխանություններն այդ ուղղությամբ: Պատասխանը պարզ է. եթե չհաշվենք կենացների մակարդակով ասված ճառերն ու խոստումները, ապա գործնական ոչինչ: Եթե հայ-ադրբեջանական ու հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը շատ ավելի բարդ ու ժամանակատար խնդիր է, ապա հայ-վրացական եւ հայ-իրանական հարաբերությունների խորացման ուղղությամբ արվող քայլերն ամենեւին էլ չի կարելի բավարար համարել:
ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյաները՝ նախագահ, ԱԺ նախագահ, վարչապետ, ԱԳ նախարար, տարեկան առնվազն մեկ անգամ աշխատանքային կամ պաշտոնական այցով մեկնում են Վրաստան. քննարկվող թեմաներն էլ կրկին նույնն են՝ երկկողմ հարաբերությունների խորացում, տնտեսական կապերի զարգացում, տարբեր ոլորտներում համագործակցություն եւ այլն: Սերժ Սարգսյանը, օրինակ, տնտեսական հարաբերությունների խորացման մասին խոսել է ե՛ւ 2008, ե՛ւ 2011, ե՛ւ 2014, ե՛ւ 2015 թվականներին Վրաստան այցերի ժամանակ, նաեւ տարբեր ոլորտներում համագործակցության փաստաթղթեր են ստորագրվել: Բայց եթե նկատի ունենանք փաստը, որ Վրաստանում Հայաստանից եւ Հայաստանում Վրաստանից արված ներդրումների ծավալներն այս տարիներին չնչին չափեր են եղել, պարզ է՝ ստորագրված փաստաթղթերն այդպես էլ մնացել են փաստաթղթեր: Նույնը կարելի է ասել ներկա ու նախկին վարչապետների այցերի մասին:
Երեկ Հայաստան էր ժամանել Վրաստանի ԱԳ նախարար Միխեիլ Ջանելիձեին, որ հանդիպել է Սերժ Սարգսյանի, վարչապետ Կարեն Կարապետյանի, ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հետ: Թեեւ խոսվել է բոլոր հիմնական ուղղություններով՝ քաղաքական երկխոսության, առեւտրատնտեսական հարաբերությունների, տրանսպորտային հաղորդակցության, էներգետիկայի, մշակույթի եւ կրթության ոլորտում համագործակցության մասին, սակայն առանց կոնկրետացումների:
Հիշեցնենք, որ Հայաստանի իշխանությունները՝ վարչապետ Կարեն Կարապետյանի գլխավորությամբ, այս տարվա փետրվարին նրա՝ Վրաստան այցից հետո հայտարարեցին Վերին Լարսից բացի՝ Վրաստանով դեպի ՌԴ այլընտրանքային ճանապարհներ գտնելու համատեղ մտադրությունների մասին: Բայց այս հարցում առայժմ խիստ անորոշություն է. իշխանություններին երկկողմ հարաբերություններում չի հաջողվում կոնկերտ լուծումներ գտնել Հայաստանի համար կենսական նշանակության խնդրում: Ու որքան էլ Հայաստանի վարչապետը խոսի Վրաստանի հետ բիզնես կապերի խթանման, ինտեգրացիոն միավորումների եւ ազատ տնտեսական գոտիների շրջանակում համագործակցության, զբոսաշրջության եւ ՏՏ ոլորտներում փորձի փոխանակման եւ այլ ուղղություններով նախանշված նախագծերի իրականացման մասին, իսկ Վրաստանի ԱԳ նախարարը վերահաստատի իրենց կառավարության շահագրգռվածությունը ձեռք բերված պայմանավորվածությունները կյանքի կոչելու հարցում, միեւնույն է՝ սա դեռ փաստ չէ, որ նախանշված ծրագրերն իրականություն կդառնան:
Դեռ ավելին՝ ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը Ջանելիջեի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ ուշագրավ խոստովանությամբ է հանդես եկել. «Երկու կողմերն էլ պարբերաբար կրկնում են, որ Հայաստանի եւ Վրաստանի միջեւ չկան խնդիրներ, կան հարցեր, որոնք համատեղ ջանքերով լուծվում են։ Մեր այսօրվա հանդիպումը եւս դրա ապացույցն էր»։ Այսինքն՝ Նալբանդյանն անուղղակի խոստովանել է, որ Հայաստանի ու Վրաստանի հարաբերություններն այնքան էլ հրաշալի, այնքան էլ բարիդրացիական չեն, եւ երկու երկրների մեջ եթե ոչ խնդիրներ, ապա առնվազն հարցեր կան, որոնք էլ համատեղ լուծվում են:
Ի դեպ, մեկ ուշագրավ փաստ եւս. Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին երեկ հայտարարել է, որ իր աշխատակազմն առաջնահերթ ուշադրություն է դարձնում հարեւան երկրների՝ մասնավորապես Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի հետ կապերին: Ավելին՝ նրա խոսքով՝ վերջին տարիներին Ադրբեջանի եւ Ռուսաստանի հետ կապերը զգալիորեն բարելավվել են: Ռոհանին, շեշտելով ՌԴ-ի հետ ապրանքաշրջանառության մեծ աճի մասին, նաեւ կանխատեսել է՝ հյուսիսային Ամիրաբադ նավահանգստում նոր ենթակառուցվածքների ստեղծումը կնպաստի երկու երկրների միջեւ առեւտրային կապերի հետագա ամրապնդմանը: Փաստորեն, ԻԻՀ նախագահը հարեւան երկրների հետ հարաբերությունները խորացնելու առաջնահերթությունների մասին խոսելիս չի թվարկել Հայաստանի անունը: Դեռ ավելին՝ հիմա Իրանը փորձում է ՌԴ-ի հետ Ամիրաբադի նավահանգստով ծովային կապ հաստատել. մի ծրագիր, որն էլ իր հերթին կարող է նպաստել Հայաստանի՝ էլ ավելի մեկուսացմանը:
Համաձայնեք, մեր երկրի համար բավական տխուր է լինելու, քանի դեռ Հայաստանում այս որակի իշխանություն է, որն այդպես էլ չի կարող հարեւանների հետ ճկուն դիվանագիտություն վարել ու իր շահերն առաջ տանել:

ԱՐՄԱՆ ԳԱԼՈՅԱՆ

 
Ո՞ՐՆ Է ՎԵՐՋԸ
ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանն «Ազատություն» ռ/կ հետ զրույցում մտքի հերթական գոհարներն է ներկայացրել: Խոսելով Սերժ Սարգսյանի՝ 2018թ. հետո վարչապետի պաշտոնում իշխանավարումը շարունակելու հեռանկարի մասին, նա ասել է, թե այդ հարցը դեռ որոշված չէ, բայց եւ հավելել. «Սերժ Սարգսյանը մինչեւ վերջ պիտի լինի»: «Ժողովուրդ» օրաթերթը փորձեց ՀՀԿ-ականներից պարզել՝ ո՞րն է Գալուստ Գրիգորիչի մատնանշած «վերջը»: Բայց նրա մտքերը որեւէ մեկը «չհամարձակվեց» մեկնաբանել: «Եկեք չմեկնաբանեմ Գալուստ Գրիգորիչի այդ արտահայտությունը»,- ասաց ՀՀԿ-ական պատգամավոր Հովհաննես Սահակյանը: Այնուամենայնիվ, Հ. Սահակյանը փորձեց կռահել. «Հավանաբար նկատի է ունեցել, որ պատմության մեջ կմնա որպես Սերժ Սարգսյան՝ հաշվի առնելով իր անցած ճանապարհը թե՛ Արցախում եւ թե՛ նորանկախ պետության ռազմաքաղաքական գործունեության մեջ, իր ծավալած գործունեության եւ ավանդի առումով»: Մինչ այդ, նկատենք, պատահական չէ, որ շատերը ՀՀԿ-ն նմանեցնում են բրեժնեւյան ժամանակների Կոմկուսի հետ. օրերս էլ ԱԺ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն էր հայտարարել. «Մենք մի ընտանիք ենք, մի միասնական, բարեկամական ընտանիք ենք, որ ունի մեկ հայր՝ Սերժ Սարգսյան»:

ՃՈԽ ՇՈՊԻՆԳ
ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Մարտուն Գրիգորյանն ու իր կինը անցած տարվա ընթացքում բավականին ճոխ գնումներ են արել: Ըստ նրա պաշտոնական հայտարարագրի՝ անցած տարվա ընթացքում 1 մլն 450 հազար ռուսական ռուբլիով պատգամավորը գնել է «Toyota Camry 2.4» մակնիշի ավտոմեքենա: Նրա դրամական միջոցները կազմել են 161 մլն 651 հազար դրամ եւ 20 հազար դոլար: Նա որպես եկամուտ հայտարարագրել է իր աշխատավարձը, որը ամսական կազմում է 588 հազար դրամ: Նրա տիկինը՝ Ազնիվ Գրիգորյանը, 27 մլն 160 հազար դրամով գնել է բնակարան: Տիկնոջ դրամական միջոցները կազմում են 133 մլն 293 հազար դրամ եւ 15 հազար դոլար: Իսկ որպես եկամուտ նա հայտարարագրել է իր աշխատավարձը, որը ամսական կազմում է 24 հազար դրամ եւ 7 մլն 520 հազար դրամի չափով ստացած շահաբաժինը:

ԲԱԼԱՆՍԱՎՈՐԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
ՀՀ կառավարությունը տարածքային կառավարման եւ զարգացման նախարարությանը առաջիկայում մոտ 10 մլն դրամի չափով գումար կհատկացնի: Բանն այն է, որ ՀՀ վարչապետի հանձնարարականով ՏԿՆ աշխատակազմում ստեղծվել է անալիտիկ-վերլուծական աշխատանքային խումբ, եւ այդ գումարը ՏԿՆ-ն պատրաստվում է որպես աշխատավարձ վճարել այնտեղ մարտի 1-ից ընդգրկված փորձագետներին: Ի դեպ, նշենք, որ այդ խումբը ստեղծվել է մարզպետի գործառույթները հստակեցնելու, պատասխանատվությունն ու պարտականությունները բալանսավորելու, մարզի անձնագիրը մշակելու, մարզերի ու համայնքների զարգացման ծրագրերը վերանայելու նպատակով: Փաստորեն մի հսկա գերատեսչություն՝ տարածքային կառավարման եւ զարգացման նախարարությունը, միայնակ չի կարողանում «բալանասավորել» մարզպետներին, հույսը դրել է աշխատանքային խմբի փորձագետների վրա:

ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՂԱԴՐԱՏՈՄՍ ԳՅՈՒՂՆԱԽՈՒՄ
ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը երեկ այցելել է գյուղատնտեսության նախարարություն, որտեղ խորհրդակցություն է անցկացրել եւ հանձնարարականներ տվել: «Ի՞նչ եմ ակնկալում. պետք է առաջարկենք, ներդնենք մի բան, որը նորություն է, որը կարող է շահույթ բերել: Դուք պետք է ունենաք N հատ երջանկության բաղադրատոմս: Պետք է ներդնենք անհրաժեշտ գործիքակազմ, որը կբերի խնդիրների լուծման»,- ասել է Կարեն Կարապետյանը:

ՀԱՅ-ՉԻՆԱԿԱՆ
Ապրիլի 11-ին Հայաստանի Հանրապետություն է ժամանել Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կենտրոնական ռազմական խորհրդի միջազգային ռազմական համագործակցության գրասենյակի պետ, փոխծովակալ Գուան Յուֆեի գլխավորած պատվիրակությունը: Այցի շրջանակներում նախատեսված են պատվիրակության պաշտոնական հանդիպումները ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանի, պաշտպանության նախարարի տեղակալ-ռազմարդյունաբերության պետական կոմիտեի նախագահ Դավիթ Փախչանյանի, ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-լեյտենանտ Մովսես Հակոբյանի հետ:

ՀԱՅ-ՄՈՆՂՈԼԱԿԱՆ
Սերժ Սարգսյանին երեկ իր հավատարմագրերն է հանձնել Հայաստանում Մոնղոլիայի նորանշանակ արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Բանզրագչ Դելգերմաան (նստավայրը՝ Մոսկվա): Սարգսյանը շնորհավորել է դեսպանին պաշտոնն ստանձնելու կապակցությամբ եւ մաղթել հաջողություններ: Նա նշել է, որ Հայաստանը մեծ կարեւորություն է տալիս ասիական տարածաշրջանի երկրների հետ հարաբերությունների զարգացմանը եւ հույս է հայտնել, որ Մոնղոլիայի դեսպանի նշանակմամբ հայ-մոնղոլական միջպետական հարաբերությունները կզարգանան ու կամրապնդվեն:

ՀԻՄԱՐՈՒԹՅՈՒՆ Է ՀԱՄԱՐԵԼ
Ռուս շանսոնյե Միխայիլ Շուֆուտինսկին հիմարություն եւ անհեթեթություն է համարում Ղրիմ այցելելու համար ուկրաինական «Միրոտվորեց» կայքում իր տվյալների տեղակայումը: «Ես կմեկնեմ Ղրիմ, որտեղ ինձ սիրում է հանդիսատեսը: Դա անհեթեթություն է: Ես ելույթ եմ ունեցել ե՛ւ Ադրբեջանում, ե՛ւ Հայաստանում, ե՛ւ Վրաստանում, ե՛ւ Մոլդովայում, եւ նրանք որոշեցին, որ ես ելույթ եմ ունենում ինչ-որ «օկուպացված տարածքներում»: Սակայն ես չեմ անհանգստանում»,-նրա խոսքն է մեջբերում «ՌԻԱ Նովոստի»-ն: Շուֆուտինսկին նաեւ հայտնել է, որ ելույթ չի ունենա Ուկրաինայում, քանի որ այնտեղ նրան չեն սպասում: