Մեր զրուցակիցն է «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, Հ.Թումանյանի թանգարանի նախկին տնօրեն Նարինե Խաչատուրյանը (Թուխիկյանը):
-Տի՛կին Խաչատուրյան, Մշակույթի նախարարության վերակազմակերպման հայեցակարգը օրակարգ բերելիս ի՞նչ առաջնահերթություններ են նկատի առնվել, արդյոք այս գաղափարը փորձագիտական շրջանակի հետ քննարկմա՞ն, վերլուծությա՞ն արդյունք է:
-Ես որքան գիտեմ, դեռ ամեն ինչ չի հստակեցված, եթե վերջին երեք-չորս ժամում բան չի փոխվել: Խոսակցություններից մեկը, ինչպես Դուք եք լսել, այն է, որ պետք է միաձուլվի Կրթության եւ գիտության նախարարության հետ, եւ Երիտասարդությունն ու Սպորտը եւս, եւ տեղակալների մակարդակով այդ ոլորտները պետք է ներկայացված լինեն: Նպատակը օպտիմալացումն է, առավել արդյունավետ աշխատանքը, որովհետեւ այն տարբերակը, որով գործել է նախարարությունը, չի կարող ուղղակի այդպես շարունակվել, չի կարող արդյունք տալ: Տարբերակներից մեկը կարող էր լինել այն, որ նախարարությունը իր փիլիսոփայության մեջ փոխվեր, դառնար ուժեղ նախարարություն, զբոսաշրջությունը միանար: Սրանք տարբերակներ են այսինքն:
-Վերակազմավորման առումով հղում է արվում միջազգային փորձին` շատ դեպքերում անտեսելով այդ պետությունների առանձնահատկությունները, մշակույթի դերի ընկալումը նրանց հանրային, քաղաքական գիտակցության մեջ եւ այլն: Մշակույթի դերը` որպես տնտեսապես ոչ այնքան կայացած պետության միակ մրցունակ պրոեկցիա դեպի աշխարհ, չի՞ թերագնահատվում արդյոք, քանի որ նախարարության լուծարմամբ մշակույթի ինստիտուցիոնալ նշանակության ընկալումն է կորում: Սա ազգային անվտանգության կոնտեքստում ինչպե՞ս կգնահատեք:
-Տեսեք, հիմա վերհիշենք մինչեւ այս պահը, որ կար եւ կա դեռ մշակույթի նախարարություն, եւ անվտանգային ի՞նչ հարցեր է լուծել, մենք ունե՞նք մեծ ձեռքբերում: Ես ոչ թե հիմա փորձում եմ արդարացնել կամ չարդարացնել, ես փորձում եմ հասկանալ` անվտանգային առումով Մշակույթի նախարարությունը ինչ նպաստ է բերել:Ամբողջ փիլիսոփայությունն ի սկզբանե սխալ հիմքերի վրա է դրված եղել:Մենք ունեցել ենք կառույց, որը բովանդակային առումով օգտակար չի եղել, բովանդակություն, ըստ էության, չի եղել: Հիմա թե դա ինչպես կկոչվի` կլինի Կրթության նախարարության հետ միաձույլ, թե կլինի առանձին մի կառույց,էական չէ:Էական է, թե մենք ինչպես ենք դա աշխատեցնում, ինչ ենք դնում դրա հիմքում: Աշխատելով երկար տարիներ մշակութային ոլորտում` կասեմ, որ ինչքան քիչ պետությունը, կառավարությունը սկսի միջամտել, այնքան շատ ավելի մեծ արդյունքի կհասնեն մշակութային տարբեր ոլորտները: Իհարկե, կան ֆունդամենտալ բաներ, որ անպատճառ պետությունը ուղղակի պարտավոր է, իրավունք չունի դրանց վրա ուշադրություն չդարձնելու եւ իր անմիջական հովանու տակ չվերցնելու, օրինակ հուշարձանները, հնագիտական աշխատանքները: Դրանք մեծ փողեր պահանջող բաներ են, մնացած հարցերում շատ նուրբ մոտեցումներ պետք է լինեն մշակութային հաստատությունների նկատմամբ: Որեւէ մշակութային, հայեցակարգային խնդիր մեր առջեւ դրված չի եղել. ինչ-որ ՊՈԱԿ-ները արել եւ անում են, արել եւ անում են իրենց պատկերացումներով եւ իրենց նախաձեռնությամբ: Մշակույթ ստեղծում է ժողովուրւդը, մշակույթ ստեղծում են անհատները: Մշակույթի նախարարությունը, որն ունի բովանդակություն եւ հասկանում է, որ մեր ազգային մշակույթը շատ կարեւոր է, որ մեր լեզուն` որպես մշակութայինամենակարեւոր գործոն եւ այլն.. Բայց նորից եմ ասում` հայեցակարգային խնդիրներ նախարարության կողմից չեն դրվել: Ժամանակն է, որ մենք շատ ավելի գործուն եւ շատ ավելի արդյունավետ բաներ կարեւորենք, թե դա ինչ կկոչվի,կկոչվի գործակալություն կամ նախարարություն…Ժամանակի ընթացքում կարելի է ստեղծել մեր երազած նախարարությունը` բովանդակությամբ լեցուն:
–Մշակույթի գործառույթների այդ ահռելի համախումբը հնարավո՞ր է իրագործել մեկ այլ նախարարության հետ կառույցը կցելու դեպքում, քանի որ մեկ նախարարությունը, ի վերջո, ենթադրում է կադրերի ու գործառնությունների սահմանափակություն:
-Եթե հիշում եք, տարիներ առաջ Մշակույթի նախարարություն չէր կոչվում, այլ Մշակույթի, սպորտի եւ երիտասարդության, եւ դա մեկ նախարարություն էր: Հիմա սա էլ մեկ նախարարություն է, որ կունենա նախարար, տեղակալներ, մշակույթի, կրթության, սպորտի գծով տարբեր վարչություններ: Գործառույթները չեն կրճատվի, ուղղակի գործառույթները շատ ավելի արդյունավետ կսկսեն իրականացվել նրանց միջոցով, ովքեր կշարունակեն աշխատել: Ես վստահ եմ, որ ամբողջ պատմությունը նրա համար է, որպեսզի արդյունավետությունը բարձրանա, ոչ թե որ խնայողություններ լինեն: Նախկինում մենք երբեւէ չենք տեսել, որ, ասենք, կառավարության նիստերի ժամանակ մշակույթի նախկին նախարարը, ասենք, Արմեն Ամիրյանը, ընդդիմանա ինչ-որ մի հարցում, այդպիսի բան չի եղել, ամեն ինչ գլխի դրական շարժումով ընդունվել է, դրա համար ունենք շատ տարօրինակ հարկային ու գանձապետական վիճակ. մշակույթի առանձնահատկությունները հաշվի չեն առնվել այս կամ այն օրենքը մշակելիս եւ ընդունելիս:
զրուցեց Մարիամ Դանիելյանը