Գյուղական համայնքներում իրազեկվում են խոզանի այրման բացասական հետևանքների մասին

Տավուշի, Գեղարքունիքի, Կոտայքի մարզերի մի շարք համայնքներում «Սերունդների երկխոսություն» հասարակական կազմակերպությունը հանրային իրազեկման դասընթացներ է իրականացնում բնապահպանական խնդիրների շուրջ, Armlur.am-ին հյատնում են Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամի հասարակայնության հետ կապերի ծառայությունից։

Սեմինարների հիմնական թեման խոզանի այրման վնասակար ազդեցությունն է գյուղատնտեսության, շրջակա միջավայրի, մարդու առողջության վրա։
ՀՀ Նախագահի աշխատակազմի կողմից հատկացվող դրամաշնորհի և Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամի հայտարարած մրցույթի շրջանակներում անցկացվող «Հանրային իրազեկում» ծրագրի նպատակն է բնակչության մոտ արոտավայրերի և խոզանի այրման հետևանքների վերաբերյալ իրազեկության պակասը լրացնել, քանի որ գիտելիքների պակասը հանգեցնում է բազմաթիվ բնապահպանական խնդիրների:
«Սերունդների երկխոսություն» ՀԿ նախագահ Տաթև Շահունյանը նշում է, որ ծրագիրն իրականացվում է ՀՀ բնապահպանության նախարարության, Հայանտառի և պատկան այլ մարմինների հետ համագործակցաբար։

ՀԿ անդամները նշում են, որ, ի թիվս աշխարհի շատ երկրների, Հայաստանում նույնպես վերջին տասնամյակներում պետական մակարդակով սկսել են ուշադրության կենտրոնում պահել խոզանի այրման հետևանքով առաջացած խնդիրը: ՀՀ կառավարության 1998թ. N 589 որոշմամբ կարգավորվում է անտառներում և հարակից տարածքներում հրդեհային անվտանգության կանոնների պահպանման հարցը: Հայաստանում օրենսդրորեն արգելված է կենցաղային և արտադրական աղբի և խոզանի այրումը:

Հանդիպումները ցույց են տվել, որ գյուղական համայնքների բնակչության շրջանում կա թյուր կարծիք, թե խոզան այրելն օգտակար է գյուղատնտեսական աշխատանքների համար։ Ծրագրի կազմակերպիչները սեմինարների ընթացքում բացատրում են, որ խոզանի, տերևների այրումը կարող է աղտոտել օդը, դրա հետևանքով արտանետվում է մեծ քանակությամբ ածխաթթու գազ, որը նպաստում է մոլորակի գլոբալ տաքացմանը: Այրումից անջատվում է թունավոր քիմիական նյութ բենզապիրեն, որը նպաստում է թոքերում քաղցկեղի առաջացմանը: Անջատված ածխաթթու գազն առավել վտանգավոր է հատկապես այն մարդկանց համար, ովքեր ալերգիկ են և ունեն սրտի խնդիր: Բացի այդ, առավել վտանգավոր է խոնավ տերևների այրումը, երբ այրումն ավելի դանդաղ է ընթանում, և արտանետվում են օդով տեղափոխվող մասնիկներ՝ փոշի, մուր և այլ նյութեր, որոնք կարող են ներթափանցել թոքեր՝ առաջացնելով հազ, ցավ կրծքավանդակում և շնչառական խանգարումներ: Բացի այդ, կրակը վատթարացնում է հողի օրգանական կազմը, նվազեցնում խոնավությունը, մակերևութային շերտը քայքայվելով վերածվում է մասնիկների, որի հետևանքով հողը հեշտությամբ է ենթարկվում քամու և ջրի էրոզիայի։ Հնձած արտերի այրումը նպաստում է հողում եղած շատ օգտակար նյութերի քայքայմանը։

Տաթև Շահունյանը նշում է, որ Մեղրաձոր համայնքում գյուղացիների կողմից առաջարկ եղավ սեմինարն անցկացնել ավելի լայն ընդգրկմամբ։ Եվ եթե ֆիզիկապես հնարավորություն չկա բոլոր համայնքներում նման դասընթացներ կազմակերպել, ապա կարելի է սոցիալական գովազդների միջոցով տեղեկացնել բնակչությանն այս կամ այն խնդրի ու դրա լուծման վերաբերյալ։
«Սերունդների երկխոսություն» ՀԿ ներկայացուցիչները համայնքներում բաժանում են թեմատիկ բուկլետներ, որոնք առավել մանրամասն ներկայացնում են խնդիրը։
Տաթև Շահունյանը նկատում է նաև, որ գյուղացիները հանդիպումների ընթացքում բազմաթիվ խնդիրներ են բարձրացնում՝ ջրամատակարարում, ենթակառուցվածքների զարգացում, սոցիալական և այլն։